Sizce evrendeki en büyük nesne nedir? Bir gezegen olamaz tabi ki. Yıldız olabilir mi? Çok büyük yıldızlar var tabi ki ama bu yazının konusu olan nesnenin yanında daha önce bahsettiğimiz evrenin en büyük yıldızı Stephenson 2-18 bile karşılaştırılabilecek bir büyüklükte değil.
Nedir Evrende Keşfettiğimiz En Büyük Gökcismi ?
Tabi ki bir karadelik. Keşfettiğimiz en büyük karadelik TON-618 , dünyamızdan yaklaşık 10.4 milyar ışık yılı uzaklıkta. Bu uzaklıktan nasıl onu görebildiğimize gelmeden önce karadelik nedir? , karadelik nasıl oluşur? ondan bahsedelim.
Karadelik Nedir?, Nasıl Oluşur?
Karadelikler, uzayda ışığın bile kütlesi olmadığı halde kendisinden kaçamadığı ve kütle çekiminin etkisine girdiği gök cisimleridir. Albert Einstein’ın görelilik kuramı ile tanımlanmış ve yakın zamanda bir tanesinin resmi çekilerek de görsel olarak kanıtlanmıştır. Aslında bir delik değildir, siyah olduğu ve etrafındaki ışığı bile kendisine doğru çektiği için bir delik yanılsaması oluşturur.
Büyük bir yıldızın füzyon ve kütle çekimi dengesini koruyamadığı durumlarda kütle çekim kuvveti baskın gelir ve yıldız içine çökmeye başlar. Bu çökme sonucu karadelik dediğimiz yapılar oluşur. Evrende çoğu galaksinin merkezinde bu şekilde oluşmuş karadelikler bulunur. Bizim galaksimizin merkezinde de süper kütleli bir karadelik vardır.
Evrendeki En Büyük Karadelik TON-618’in Keşfi
Süper kütleli bazı karadeliklerin etrafında yoğun, sıkışmış yapıda ve çok hızlı dönerek aşırı ışınım yapan yapılar vardır, bunlara Kuasar diyoruz. Ton 618’in kuasarını ilk gördüğümüzde yıl 1954’tü ve o günün teknolojisi ile yakında olan bir yıldız olarak adlandırıldı. Ama durum ondan çok farklıydı, aslında 10.4 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir ultra masif karadeliği keşfetmiştik.
Bu Kadar Uzaktaki Bir Nesneyi Nasıl Görebiliyoruz?
10.4 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir nesneyi 1954 yılında görmemiz o zamanın teknolojisi ile çok zordu, zaten keşfedildiğinde de kuasarlar daha bilinmediği için yakında olan bir yıldız olarak tanımlandı. Ama bu karadeliğin büyüklüğü öylesine devasaydı ki o kadar uzakta olmasına rağmen onu görebilmiştik.
Ne Kadar Büyük?
- Etrafında bizim güneşimizden 140 trilyon kat daha parlak bir ışık halkası var.
- Kütlesi güneşin 66 milyar katı. Samanyolu galaksimizin toplam kütlesi bile güneşimizin 64 milyar katına denk geliyor.
- Bu devasa karadeliğin içerisine güneş sistemimizden binlercesini koyabiliriz.
- Bilinen evrenin en büyük yıldızları UY Scuti’den 15 bin , Stephenson yıldızından ise 7 bin adetini rahatlıkla içerisinde barındırabilir.
İşte bu devasa büyüklüğü yüzünden onu görebildik. Bizim güneşimizi bu karadeliğe fırlatsak bunu fark etmez bile.
“Bu Kadar Büyük Bir Şey Nasıl Oluştu?” dediğinizi duyar gibiyiz.
Bu karadelik yeryüzünden bakıldığında Canes Venatici(Av Köpekleri) takımyıldızının bir parçası ve evrenin ilk zamanlarında oluştuğu düşünülüyor.
Nasıl oluştuğu hakkında bazı teoriler var;
Karadeliklerin birleşmesi
10.4 milyar ışık yılı uzaklıkta olması nedeniyle evrenin ilk çalkantılı zamanlarında oluştuğu düşünülüyor. Bu zamanlarda cisimler daha çok birbirine yakınken oluşan karadeliklerin birbirleriyle birleşmesi sonucu böyle büyüklükte bir karadelik oluşabileceği düşünülüyor.
Obur Karadelik
Bu teoride ise bu karadeliği bir yıldız oluşturmuş ama etrafındaki her şeyi o kadar çok kendisine çekmiştir ki gittikçe kütlesini artırmış ve bugünkü ultra masif karadelik kütlesine ulaşmış olabilir.
Bu iki görüşün de ortak noktası, Ton-618 hiçbir yıldızın tek başına içine çökmesiyle oluşturabileceği bir karadelik olmaması. Zaten bu teorilerde bu düşünceden yola çıkılarak ortaya atılmış teoriler.
Dünyayı Etkiler Mi?
Kütle çekim kuvvetinin cisimlere etkisi uzaklığın karesiyle ters orantılı olduğu için bu kadar devasa bir gökcismi de olsa o kadar uzaktan dünyamızı etkilemesi çok zor.
Sonuç olarak gözlemlediğimiz evrenin tek parça bir bütün olarak en büyük nesnesinin bir karadelik olduğunu ve hakkında bildiklerimizi sizlerle paylaştık, önceki ilginizi çekecek yazılarımıza bakabilir ve gelecek yazılarımızdan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edebilir topluluğumuza katılabilirsiniz.
0 Yorum