Astronomlar, süper kütleli bir kara delikten çıkan iki rekor kıran plazma jeti keşfetti. Bu jetlerin uçtan uca uzunluğu 23 milyon ışık yılına kadar uzanıyor. Bu mesafe, yan yana dizilmiş 140 Samanyolu galaksisi genişliğine eşdeğer. Yunan mitolojisindeki bir devin adını alan bu olağanüstü plazma çiftine Porphyrion adı verildi. Süper kütleli kara deliğin üst ve altından çıkan bu güçlü ve dar jetler, toplamda trilyonlarca güneşin enerji gücüne sahip.

Alt Başlıklar

Plazma Jeti Nedir?

Plazma jetleri, kara deliklerin çevresindeki güçlü manyetik alanlar tarafından neredeyse ışık hızına kadar hızlandırılan yüklü iyonlar, elektronlar ve diğer parçacık akıntılarıdır. Bu tür jetler yaklaşık bir asırdır biliniyor, ancak bu kadar büyük ve geniş olanlarının nadir olduğu düşünülüyordu.

Porphyrion Plazma Jeti Keşfi

Porphyrion, Avrupa’nın Düşük Frekans Dizisi (Lofar) teleskobuyla yapılan bir gökyüzü araştırması sırasında ortaya çıkarıldı. Bu araştırma, 10.000’den fazla kara delik jetini ortaya çıkardı. Porphyrion, boyutu ve gücü nedeniyle öne çıkıyor; jetler, kara deliğin ev sahibi galaksisinin çok ötesine itiliyor ve galaksileri birbirine bağlayan kozmik ağın boşluklarına kadar yayılıyor.

Lofar teleskopu tarafından yakalanan dev Porphyrion jet sistemi. Fotoğraf: Caltech
Lofar teleskopu tarafından yakalanan dev Porphyrion jet sistemi. Fotoğraf: Caltech

Evrene Etkisi

Bilim insanları, Porphyrion gibi devasa jetlerin evrenin evrimi üzerinde kritik bir rol oynadığını düşünüyor. Kara delik jetleri, derin uzaya muazzam miktarda enerji ve madde yayarak yıldız oluşumunu durdurabilir ve galaksi oluşumunu etkileyebilir. Ayrıca bu jetler, kozmik ağdaki filamanları ısıtabilir ve manyetize edebilir.

Caltech’ten Dr. Martijn Oei liderliğindeki ekip, Hindistan’daki Dev Metre Dalga Radyo Teleskobu ve Hawaii’deki WM Keck Gözlemevi’ni kullanarak Porphyrion’un Dünya’dan 7,5 milyar ışık yılı uzaklıkta, Samanyolu’ndan 10 kat daha büyük bir galakside yer aldığını buldu. Bilim insanları, bu jetlerin evrenin yaşı 6,3 milyar yılken oluşmaya başladığını ve yaklaşık bir milyar yıl içinde şu anki uzunluklarına ulaştığını düşünüyorlar.

Bu keşif, kara delik jetlerinin evrenin büyük yapıları üzerindeki potansiyel etkilerini daha derinlemesine anlamamızı sağlıyor. Kara deliklerden fışkıran bu devasa jetlerin, sadece galaksi oluşumunu ve evrimini etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda kozmik ağın boşluklarını manyetize edebileceği düşünülüyor. Bilim insanları, bu jetlerin evrenin büyük ölçekli yapısındaki enerji ve madde dağılımını nasıl yönlendirdiğini daha yakından incelemek istiyor. Gelecekteki çalışmalar, bu tür jetlerin kozmik ağın filamanlarındaki maddeyi nasıl ısıttığını, yıldız oluşumunu nasıl etkilediğini ve hatta galaksiler arasındaki etkileşimlere nasıl yol açtığını ortaya koyabilir. Bu süreçler, evrenin erken dönemlerinde galaksi kümelerinin nasıl şekillendiği ve evrim geçirdiği konusunda daha fazla ipucu verebilir. Porphyrion benzeri sistemlerin daha fazla keşfi, evrenin en derin sırlarını aydınlatmada önemli bir rol oynayabilir.

Kaynak : The Guardian

0 Yorum

Yorum Yap

Login

Welcome! Login in to your account

Beni Hatırla Lost your password?

Lost Password

MENU