Bir diğer adı Einstein-Rosen Köprüsü olan solucan delikleri, sık sık uzay konulu filmlerde, araştırmalarda, bazen haberlerde karşımıza çıkan bir konudur. Astronominin bir parçası olan bu kozmik yapılar hala daha net olarak bulunamamıştır. Ancak varlıklarına dair hesaplamalar, tahminler, teoriler mevcut. Adlarını sıkça duyduğumuz bilim insanlarının bu teorileri, bizlere araştırmasını yapmak ve keşfedebilmek için, neden araştırmalıyız sorusuna bir kanıt niteliği taşıyor. Bugüne kadar Stephan Hawking, Albert Einstein, Nathan Rosen gibi insanlarının araştırmasını yaptığı, teori geliştirdiği bu kozmik alan ve yapıların sadece tek bir tanesi bulundu. Kara delik adını verdiğimiz bu yapı efsanevi bir kütleçekimsel alana sahip. Bu yapılardan bir diğeride işte burada solucan deliği adını verdiğimiz kozmik yapıdır.
Birkaç yıl önce varlığı kanıtlanamamış kara deliklerin varlıklarının kanıtlanmasından sonra ilk fotoğrafı çekildi. Bu olay dünya çapında büyük yankı buldu. Karadeliğin fotoğrafı her yerde dolaşmaya, karşımıza çıkmaya başladı. Şimdiyse yepyeni bir soru, karadelik ve beyaz deliğin birlikte oluşturduğu solucan delikleri gerçekten var mı? Bunun üzerine bilim dünyası fazlaca düşüyor ve araştırıyor.
İlk olarak solucan delikleri nedir sorusunu cevaplayarak başlayalım. Bu yapılar uzayı ikiye katlayarak kestirme bir yol oluşturur. Bu şekilde madde ya da cisim alması gereken yolu sadece solucan deliğinden geçerek kısaltabilir. Bir solucan deliği basitçe bir karadelik ve bir beyaz deliğin arasında ki bağlantıyı oluşturan kozmik yapı olarak tanımlanabilir. Burada kara delik olarak tanımladığımız kozmik yapı çekim kuvvetinden hiçbir şeyin kaçamayacağı bir boşluk alanı ve beyaz delik olarak adlandırdığımız yapı ise içine hiçbir şeyin giremeyeceği bir uzay bölgesi olarak açıklanabilir. Kara delik ve beyaz delik arasında bir bağlantı kurmak teorik olarak mümkün olsa da ortada bulunabilmiş ya da uzay zaman hesaplamalarını değiştirdiği fark edilen hiç beyaz delik yok. Bu da solucan deliklerinin varlığı konusunda sıkıntı teşkil eden yegâne şeylerden biri. Ancak dediğimiz gibi varlığı kanıtlanan kara delikler ve fotoğrafları mevcut.
Solucan deliği ismini belirli bir analojiden almaktadır. Solucan kelimesi İngilizce de worm anlamına gelir. Bu kelime Türkçede ki elma kurdunu da temsil ediyor. Bu nedenle İngilizce wormhole olarak adlandırılan solucan deliği bir elma kurdunun, elmanın içinden geçerek karşı tarafa ulaşma yolunu kısaltmasından esinlenilerek konulmuştur.
Solucan deliğinin yapısını açıklamak gerekirse başta dediğimiz gibi bir beyaz bir de kara delik gerekli oluyor. Bir ağız çekim kuvvetini hiçbir şeyin aşamayacağı karadelik, diğer ağız ise içine hiçbir şeyin giremeyeceği beyaz deliktir. Bu ikisi arasında orta nokta ya da durak noktası denilen merkez bulunur. Burada bir yıldızın milyonlarca yıllık ömrünü bitirmesini bile sadece 10 saniye içerisinde görebilirsiniz. Çekim alnına girildiğinde ise cisim üzerinde ki karadeliğin çekim alanına yakın bölge uzak kalan bölgeden önce çekileceği için spagettileşme denilen olayın gerçekleşmesi beklenir. Burada kelimenin tam anlamıyla cisim spagetti gibi uzayıp incelir. Bunun tam nedeni kütle-çekimsel dengesizliktir. Beyaz delikten çıkarken de olayın tam tersinin gerçekleşeceği beklenir. Bir solucan deliği fazlasıyla dengesiz ve düzensizdir. Öyle ki içinden bir tek foton parçacığının geçmesi bile bu yapıyı parçalayıp dağıtabilir. Hal böyleyken içine girilmiş ve seyahat edilen solucan deliğinin içinden geçerken cisim ışık hızında olmalıdır. Yoksa delik yok olurken bu cisim bir enerji yığınına dönüşecek ve yok olmaya gidecektir.
Bilim her geçen gün bize yepyeni bilgiler getiriyor. Yıllarca teori olarak kalan karadeliklerin bulunmuş olması araştırılmasının bir sonucudur. Bu durum da bizlere yepyeni kapıları aralamıştır.
0 Yorum