Evrende her çeşit gök cismine rastlayabileceğimizi ve buna artık şaşırmamak gerektiğini biliyoruz ama her geçen gün yapılan keşifler bizi daha da çok şaşırtıyor. Bir gezegen düşünün; içeriğinde bizim dünyamızda bulunan demir kadar bol elmas barındırıyor. Oraya gitmek isterdiniz değil mi? Fiziksel olarak olmasa da bu yazımızda sizi oraya zihnen götüreceğiz.
2004 yılında keşfi açıklanan Elmas gezegenimiz Yengeç takımyıldızında ve 40 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Güneş benzeri bir yıldızın 2.4 milyon kilometre uzaklığında dönüyor. Bu mesafe astronomik anlamda oldukça yakın (Dünya-Güneş arası mesafeden 75 kat daha kısa) bir mesafe. Bu sebeptendir ki gezegenin bir yılı,yani yıldızı etrafında ki bir turu sadece 18 saat sürüyor.
Yıldıza bu kadar yakınsa nasıl sağlam kalabiliyor?
Dünya ile kıyaslandığında kütle olarak 8, çap olarak ise 2 katı büyüklüğünde olan silikat tabanlı kayalık gezegen bol miktarda karbon ve elmas tozu içeriyor. En yoğun minerallerden biri olan elması bünyesinde barındırması hem daha ağır olmasına hem de daha dayanıklı olmasına yol açıyor. Bu durum da yıldızına yakınlığına rağmen nasıl sağlam kalabildiğini açıklıyor.
Gezegen ve yıldız birbirlerine kütle çekim kilidi ile bağlıdır. Peki bu ne demek?
Bu demek oluyor ki gezegenin sürekli aynı yüzü yıldızına bakıyor. Yani bir yarısı sürekli gündüz ve güneş alıyor, diğer yarısı ise sürekli karanlıkta kalıyor. Bu durumda iki yarım küre arasında sıcaklık farkıda oldukça yüksek oluyor. Sürekli yıldıza dönük kısımda sıcaklık 2.300 derecelere kadar ulaşırken, karanlık olan tarafta ise sıcaklık 1.300 derece civarlarında seyrediyor.
Gezegende suyun ve hayatın olma olasılığı nedir?
Arizona Üniversitesi’nden Johanna Teske bu konuyu şöyle açıklıyor: “Elmas gezegenler Güneş’ten iki kat fazla karbon ve oksijen içeren yıldızların etrafında oluşuyor. Ancak, bunlar aynı zamanda kurak dünyalar. Bu gezegenlerde oksijen atomları hidrojenden önce karbon atomlarıyla birleşiyor. Bu yüzden su molekülleri (H2O) oluşmuyor. Oysa hayatın varlığı için su şart.”
Bu tür gezegenler uzayda ne kadar çok bulunuyor?
Gök bilimciler karbon gezegenlerin evrende ne kadar yaygın olduğunu görmek amacıyla öte gezegenlerin kimyasal bileşimini gösteren bir matematik modeli geliştirdiler. Bu modele göre karbon dünyalar uzayda sandığımızdan daha fazla bulunuyor.
Astrofizikçi Madhusudhan şu sözleri söylüyor: “55 Cancri e bizim için milat oldu. Böylece ilk kez kimyasal yapısı Dünya’dan tümüyle farklı olan bir kayalık gezegen gördük. Eskiden Güneş gibi sarı cüce yıldızların çevresindeki bütün kayalık gezegenlerin Dünya’ya benzediğini düşünüyorduk. Oysa bunların büyük kısmı elmas dünyalar.”
0 Yorum